Ogrodzenie jest pierwszym elementem architektury naszej posesji, z którą styka się odwiedzający. Musi oddzielać przestrzeń prywatną od publicznej i zapewniać poczucie bezpieczeństwa. Jest też wizytówką domu, powinno być więc także estetyczne.
Ogrodzenie
Na pytanie o projektowanie i urządzanie otoczenia domu większość z nas prawdopodobnie wyobraża sobie perfekcyjnie wybrukowane ścieżki, linie krawężników, starannie dobraną i wypielęgnowaną zieleń… Niektórzy dołożą do tego kilka elementów stricte użytkowych – podjazd, być może śmietnik. Zdecydowana większość natomiast prawdopodobnie zapomni o elemencie który dość trudno jednoznacznie zakwalifikować jako część działki. Głównie dlatego, że najczęściej wyznacza jej granice. Mowa oczywiście o ogrodzeniu. Jego zadaniem w najprostszych słowach jest oddzielanie przestrzeni prywatnej od publicznej i zapewnienie tej pierwszej bezpieczeństwa i prywatności. Dotyczy to zresztą zarówno niepożądanych gości, jak i na przykład zabezpieczenia przed zwierzętami – od tych całkiem niewielkich jak chociażby psy aż po całkiem duże – jak na przykład dziki, których ostatnio coraz więcej nawet w dużych miastach. Działa zresztą również w drugą stronę, wyznaczając i ograniczając bezpieczną przestrzeń dla naszych dzieci czy zwierząt domowych przebywających się w ogrodzie. Dotyczy również ograniczenia widoczności ogrodu dla przypadkowych przechodniów – chociaż w tym wypadku dobrze jednak wesprzeć go szpalerem wysokiej zieleni, która dodatkowo spowoduje wzmocnienie izolacji akustycznej. Aby jednak płot nie chronił tej prywatności zbyt totalnie, konieczne są w nim dodatkowe elementy takie jak furtka czy brama. Do tego wszystkiego dochodzą jeszcze kwestie estetyczne. Ogrodzenie jest wszak pierwszym elementem architektury naszej posesji z którą styka się odwiedzający. W niektórych przypadkach może być również niemal jedynym elementem działki widocznym dla przypadkowych przechodniów. Staje się więc pewnego rodzaju wizytówką gospodarzy. Warto więc, aby to pierwsze wrażenie było jak najlepsze. I to w zasadzie tyle teorii. Sprawa staje się jednak nieco bardziej rozbudowana, kiedy przechodzimy do kwestii technicznych.
Nowoczesne ogrodzenie
Oczywiście najprostszym ogrodzeniem są zwykłe stalowe słupki z naciągniętą na nich siatką. Jest to rozwiązanie niewątpliwie tanie, jednak pozostałe aspekty omówione wyżej spełnia jedynie w zakresie dość ograniczonym. Dlatego też warto prawdopodobnie zastanowić się nad ogrodzeniem nieco bardziej rozbudowanym. Nowoczesne ogrodzenie to: podmurówka betonowa, słupki ogrodzeniowe murowane oraz przęsła ogrodzeniowe. Te ostatnie mogą być wykonane ze stali, drewna, siatki czy niemal nieograniczonej liczby innych materiałów nie wyłączając szkła. Przyjrzyjmy się jednak dwóm pierwszym elementom, tworzącym szkielet nośny ogrodzenia. Do tej pory ilość materiałów możliwych do zastosowania była bardzo ograniczona. Niedawno paleta ta rozszerzyła się o kolejny element – czyli specjalne pustaki betonowe lub inaczej pustaki ogrodzeniowe. Są one dostępne w bardzo szerokiej gamie kolorów i ciekawej fakturze przypominającej powierzchnię przełomu skalnego.
Warto zapoznać się bliżej z tym materiałem oraz wytycznymi dotyczącymi wykonywania ogrodzeń z jego zastosowaniem. Część z nich jest jednakowa przy wszystkich materiałach budowlanych używanych do budowy ogrodzeń (pustaki betonowe), część jednak może stanowić niespodziankę.
System pustaków ogrodzeniowych składa się z kilku elementów. Na tanie ogrodzenie składają się: elementy na słupek wąski (19cm szerokości) oraz szeroki (38cm szerokości), oraz na podmurówkę (19cm szerokości). System uzupełniają elementy daszków oraz płytki okładzinowe.
Budowa ogrodzenia
Pierwszy etap wykonywania ogrodzenia to oczywiście projekt. Istotne przy tym jest, że nie chodzi w tym wypadku wyłącznie o estetykę. Konieczne jest przede wszystkim rozmieszczenie kluczowych elementów takich jak brama czy furtka i przewidzenie wszystkich koniecznych podłączeń (jak chociażby domofon czy sterowanie bramą). Równie istotne jest jednak właściwe rozliczenie ogrodzenia. Za tym tajemniczo brzmiącym słowem kryje się takie dobranie rozstawu słupków, aby zmieścił się między nimi wybrany przez nas moduł ogrodzenia. Istotne przy tym jest, aby zminimalizować (a najlepiej całkowicie wykluczyć) ilość modułów nietypowych. Wpłynie to bardzo pozytywnie nie tylko na wygląd, ale przede wszystkim na cenę wykonywanego płotu. Optymalnie jest, jeśli odległość między słupkami stanowi również wielokrotność szerokości pustaka, czyli 38cm. Warto pamiętać, że czynnikiem dzięki któremu możemy regulować odstępy między słupkami jest szerokość samego słupka, ale też szerokość przejść. Warto także pamiętać, że dobrym pomysłem może być pewnego rodzaju system kombinowany – łączący na przykład podmurówkę z pustaków ze stalowymi słupkami.
Fundament pod ogrodzenie
Jeśli zakończyliśmy z sukcesem działania projektowe, możemy rozpocząć budowanie. Etapem pierwszym (jak przy każdej konstrukcji murowej) są fundamenty. Ich zadaniem jest przeniesienie obciążeń z ogrodzenia na grunt. O ile nasz płot betonowy nie jest jednocześnie na przykład murem oporowym mającym utrzymać większe masy ziemi – nie są to z reguły obciążenia ogromne. Jeśli jednak ogrodzenie ma być stabilne i dobrze spełniać swoją funkcję – nie powinniśmy ich ignorować. Do ich wykonania używa się najczęściej betonu klasy B16/20. Ich rodzaj zależny jest od wielu czynników takich jak parametry techniczne gruntu, głębokość przemarzania czy też wysokość i masa samego płotu – dobrze jest więc, jeśli w ich projektowaniu bierze udział konstruktor. Fundament powinien być zbrojony podłużnie, powinien także mieć wypuszczone pręty do zbrojenia słupków. Najczęściej używa się do tego celu czterech prętów żebrowanych o średnicy 10mm, umieszczonych w narożach słupka. Kolejnym istotnym elementem technicznym fundamentu są dylatacje, czyli szczeliny pozwalające zneutralizować skutki rozszerzalności technicznej materiału oraz nierównomiernego osiadania gruntu. Powinny być one rozmieszczone co 8 – 10 metrów i zlokalizowane między podmurówką a słupkiem. Ze względu na przemarzanie gruntu fundament najczęściej wykonywany jest na głębokości około 80 – 90cm. Fragment ukryty pod ziemią wykonuje się zwykle ze względów technologicznych jako tzw. lany w wąskim wykopie. Ze względów estetycznych jednak górna partia której obrys będzie widoczny po wykonaniu ogrodzenia musi zostać precyzyjnie wyznaczona i zaszalowana.
To w zasadzie koniec prac przygotowawczych. Teraz można się zabierać za murowanie. Jest to jednak na tyle obszerny temat, że warto poświęcić mu osobny artykuł.
Opisy do rysunków:
40.1. Rozplanowanie ogrodzenia
- Planowana linia ogrodzenia
- Planowana brama wjazdowa
- Planowana furtka
- Planowana wysokość ogrodzenia. Najczęściej jest to około 100 – 150cm, należy również uwzględnić wysokość modułu ogrodzeniowego oraz wysokość pustaka, nie zapominając przy tym o daszku który będzie stanowił wykończenie górnej powierzchni podmurówki – i także ma swoją wysokość. Chodzi o to, aby wysokość wystającego ponad linię daszka słupka wystarczała do montażu modułu ogrodzenia.
- Planowana wysokość podmurówki – powinna być wielokrotnością wysokości pustaka czyli 14cm plus wysokość wykończenia (daszka).
- Lokalizacja słupków narożnych nie podlega dużym modyfikacjom – niezbędne dopadowanie do modułu można jednak osiągnąć przez odpowiedni dobór ich szerokości.
- Odległości między słupkami powinny być dopasowane do wielkości przęsła (z odpowiednim luzem montażowym) oraz modułu pustaka na podmurówkę. Regulować to można zarówno zmieniając ilość przęseł, jak i manewrując szerokościami elementów “niemodułowych” jak furtka czy brama.
- Między furtką a bramą pozostało zbyt mało miejsca aby instalować tam przęsło ogrodzenia. Rozwiązaniem jest szerszy słupek, w którym przy okazji zmieści się domofon i skrzynka na listy. Do wykonania tego nietypowego elementu najlepiej posłużyć się płytką okładzinową.
- W celu zamontowania domofonu pamiętać należy o wyprowadzeniu potrzebnych instalacji…
- …podobnie rzecz ma się z zasilaniem I sterowaniem bramą wjazdową.
40.2
Ostatecznie zaprojektowane przez nas ogrodzenie wyglądać może na przykład tak:
- Słupek
- Daszek słupka
- Podmurówka
- Daszek podmurówki
- Moduł ogrodzeniowy
- Szerszy słupek między bramą a furtką
- Brama
- Furtka
40.3
Elementy składowe fundamentu
- Wykop. Jego głębokość i szerokość zależy od parametrów technicznych gruntu, dlatego warto by te wymiary określił konstruktor.
- Ława fundamentowa (betonowa)
- Zbrojenie podłużne ławy fundamentowej
- Pustaki fundamentowe wykorzystane do budowy podziemnej (niewidocznej) części podmurówki
- Wypełnienie pustaków betonem. Elementy muszą być murowane warstwowo i w każdej warstwie wypełniane betonem I zagęszczane
- Wypuszczone zbrojenie pionowe słupka
