Pod pojęciem „obrzeża” rozumiemy tu wszystkie elementy mogące tworzyć obramowanie nawierzchni brukowanej. Zarówno klasyczne krawężniki ogrodowe i obrzeża trawnikowe, jak i palisady a nawet koryta ściekowe czy gazony. Jako obrzeży można także użyć takiej samej kostki brukowej jaka później będzie stanowić resztę ścieżki czy tarasu. Metoda ich układania niezależnie od zastosowanych elementów będzie podobna.
Po co palisada ogrodowa?
Zadania stawiane przed wszystkimi tymi elementami to: po pierwsze optyczne rozdzielenie stref o różnych funkcjach, po drugie wzmocnienie nawierzchni, ustabilizowanie jej krawędzi i zabezpieczenie przed rozsuwaniem się jej elementów pod wpływem obciążenia. Im większe więc obciążenie planujemy – tym mocniejsze muszą być krawędzie nawierzchni. To jeden z czynników, który będzie decydował o doborze elementów. Kolejnym jest estetyka – ten aspekt najlepiej przeanalizować z projektantem. Znaczenie ma zarówno dobór kolorów i kształtów elementów obrzeżowych, jak i sposób i głębokość ich osadzenia. Wszystko to ma wpływ na ostateczny wygląd chodnika czy podjazdu, a także wyklucza lub faworyzuje pewne rozwiązania. Przykładowo jeśli palisada krawężnik ma na pewnym odcinku stanowić ścianę oporową, warto do jego konstrukcji rozważyć palisadę ogrodową lub gazon. Jeżeli z kolei zależy nam na jak najdelikatniejszym wykończeniu powierzchni – należy zastanowić się nad listwą Eko-bord lub zastosowaniem kostki brukowej.
Jeśli linia przyszłego krawężnika (prosta lub poprowadzona po skomplikowanej krzywej) została wyznaczona poprawnie – można pochylić się nad kolejnym istotnym elementem, czyli doborem materiału i jego przygotowaniem. Pierwszą sprawą powinno być ułożenie „na sucho” pojedynczych rzędów kostek lub płyt które precyzyjnie wyznaczą ostateczną szerokość ścieżki. Ich tolerancja wymiarowa jest na tyle mała, że warto to zrobić aby później nie musieć docinać wszystkich skrajnych elementów.
Krawężniki ogrodowe
Montaż wybranych elementów obrzeża zaczynamy od wykopu o szerokości odpowiadającej planowanej szerokości fundamentu. Z reguły powinna to być grubość elementu plus po 10cm z każdej strony. Zasada ta dotyczy głównie krawężników, palisad i kostki brukowej, w wypadku gazonów i koryt wystarczająca jest szerokość elementu. Głębokość wykopu powinna uwzględniać wysokość samego obrzeża jak i ławy betonowej, ale także grubość ewentualnej warstwy odsączającej oraz wysokość oparcia która z tylnej strony krawężnika powinna wynosić 10-20cm. Krawężnik układamy na fundamencie z tzw. chudego betonu zachowując między poszczególnymi elementami fugę szerokości 3-5mm, której absolutnie nie wypełniamy betonem ani innym spoiwem. Musi ona zniwelować efekty występowania naprężeń termicznych oraz nierównomiernego osiadania gruntu.
Nieco bardziej restrykcyjne obwarowania dotyczą fundamentowania palisad. Palisada ogrodowa musi być osadzona w betonie, przy czym głębokość osadzenia powinna wynosić od 1/4 do 1/3 wysokości elementu, przy czym jeżeli ma to być jednocześnie niewielki mur oporowy – przynajmniej 1/3 elementu musi znajdować się pod ziemią. Dodatkowo pod fundamentem betonowym powinna znaleźć się warstwa podbudowy z zagęszczonego żwiru o grubości około 10cm. Używając więc palisady o wysokości 90cm możemy stworzyć uskok wysoki na 60cm.
Zdecydowanie łatwiejsze do osadzania są elementy stosunkowo szerokie, takie jak koryta ściekowe i gazony. W tym wypadku jako fundament wystarczy warstwa chudego betonu o szerokości równej szerokości obrzeża.
Opisy do rysunków:
Osadzenie krawężnika lub obrzeża trawnikowego (rys. Buszrem)
1. Wykorytowany fragment przygotowany do układania nawierzchni brukowej.
2. Wykop pod krawężnik
3. Fundament z chudego betonu
4. Krawężnik
5. Fuga szerokści 3-5mm między elementami
6. Podbudowa nawierzchni brukowej
7. Podsypka piaskowa (wykonana po osadzeniu krawężnika)
8. Nawierzchnia
Osadzenie elementów palisady (rys. Buszrem)
1. Wykorytowany fragment przygotowany do układania nawierzchni brukowej.
2. Wykop pod palisadę
3. Żwirowa podbudowa palisady
4. Fundament palisady
5. Osadzone elementy palisady stanowiące jednocześnie niewielki mur oporowy
6. Podbudowa nawierzchni brukowej
7. Podsypka piaskowa (wykonana po osadzeniu palisady)
8. Nawierzchnia
Osadzenie elementów obrzeża z koryta ściekowego (rys. Buszrem)
1. Wykorytowany fragment przygotowany do układania nawierzchni brukowej.
2. Fundament z chudego betonu
3. Betonowe elementy koryta
4. Podbudowa nawierzchni brukowej
5. Podsypka piaskowa (wykonana po osadzeniu elementów obrzeża)
6. Nawierzchnia
